تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری

خلاصه هوشمند DeepLaw
نظریه «منطقه‌الفراغ» را می‌توان از جمله معیارهای انعطاف‌پذیری شریعت دانست که نخستین بار ذیل همین عنوان توسط شهید محمدباقر صدر درخصوص امکان آزادی مداخله دولت در اقتصاد اسلامی مطرح شد. منطقه‌الفراغ، حوزه‌ای است که موضوعات مشمول آن به‌سبب ماهیت متطور و متغیر خود، متعلق احکام ناثابت قرار می‌گیرد و لذا شارع با خودداری از وضع احکام ثابت در این حوزه، وضع قواعد مربوطه تفصیلی متناسب با مصالح و مقتضیات هر دوره را برعهده حاکم و ولی‌امر اسلامی آن دوره نهاده است. لذا این حوزه در «مقابل منطقه ثابتی» قرار می‌گیرد که موضوعاتِ مشمول آن متعلق احکام ثابت و لایتغیر در تمام ادوار است. ازجمله مسائلی که می‌تواند از حیث شمول یا عدم شمول، ذیل این نظریه مورد بحث قرار گیرد، مبحث حقوق قراردادها و نوع خاصی از آنها تحت عنوان قراردادهای اداری است؛ از مباحثی که ذیل کلیات حقوق قراردادها مطرح شده، دسته‌ای دارای پیشینه مفصل فقهی است و دسته‌ای معلول پیشرفت علوم و فناوری و ایجاد نیازهای بشری، نوین و مستحدثه تلقی شده و دارای پیشینه تفصیلی فقهی نیست. دسته نخست حسب تفاسیر متفاوت می‌تواند ذیل منطقه ثابت یا منطقه‌الفراغ جای گیرد و دسته دوم به جهت تجمیع مؤلفه‌های منطقه‌الفراغ ذیل این حوزه قرار می‌گیرد. قراردادهای اداری نیز به‌عنوان قسم خاص و واجد اهمیتی از قراردادها، به جهت فقدان پیشینه تفصیلی فقهی و واجدیت جمیع مؤلفه‌های منطقه‌الفراغ ذیل این حوزه جای گرفته و لذا اختیار وضع قواعد حاکم بر آنها بر عهده حاکم و ولی امر در حکومت اسلامی است

تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری
منبع: فصلنامه تحقیقات حقوقی
تاریخ انتشار: 2025-10-11 18:11:19
نویسنده: فصلنامه تحقیقات حقوقی
خلاصه خبر:

نظریه «منطقه‌الفراغ» را می‌توان از جمله معیارهای انعطاف‌پذیری شریعت دانست که نخستین بار ذیل همین عنوان توسط شهید محمدباقر صدر درخصوص امکان آزادی مداخله دولت در اقتصاد اسلامی مطرح شد. منطقه‌الفراغ، حوزه‌ای است که موضوعات مشمول آن به‌سبب ماهیت متطور و متغیر خود، متعلق احکام ناثابت قرار می‌گیرد و لذا شارع با خودداری از وضع احکام ثابت در این حوزه، وضع قواعد مربوطه تفصیلی متناسب با مصالح و مقتضیات هر دوره را برعهده حاکم و ولی‌امر اسلامی آن دوره نهاده است. لذا این حوزه در «مقابل منطقه ثابتی» قرار می‌گیرد که موضوعاتِ مشمول آن متعلق احکام ثابت و لایتغیر در تمام ادوار است. ازجمله مسائلی که می‌تواند از حیث شمول یا عدم شمول، ذیل این نظریه مورد بحث قرار گیرد، مبحث حقوق قراردادها و نوع خاصی از آنها تحت عنوان قراردادهای اداری است؛ از مباحثی که ذیل کلیات حقوق قراردادها مطرح شده، دسته‌ای دارای پیشینه مفصل فقهی است و دسته‌ای معلول پیشرفت علوم و فناوری و ایجاد نیازهای بشری، نوین و مستحدثه تلقی شده و دارای پیشینه تفصیلی فقهی نیست. دسته نخست حسب تفاسیر متفاوت می‌تواند ذیل منطقه ثابت یا منطقه‌الفراغ جای گیرد و دسته دوم به جهت تجمیع مؤلفه‌های منطقه‌الفراغ ذیل این حوزه قرار می‌گیرد. قراردادهای اداری نیز به‌عنوان قسم خاص و واجد اهمیتی از قراردادها، به جهت فقدان پیشینه تفصیلی فقهی و واجدیت جمیع مؤلفه‌های منطقه‌الفراغ ذیل این حوزه جای گرفته و لذا اختیار وضع قواعد حاکم بر آنها بر عهده حاکم و ولی امر در حکومت اسلامی است

مشروح خبر:

محقق داماد, سیدمصطفی , نیازآبادی, مهدی و عرب, بهاره . (1404). تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری. فصلنامه تحقیقات حقوقی, 28(3), 1-18. doi: 10.48308/jlr.2020.184575.1518

محقق داماد, سیدمصطفی , , نیازآبادی, مهدی , و عرب, بهاره . "تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری", فصلنامه تحقیقات حقوقی, 28, 3, 1404, 1-18. doi: 10.48308/jlr.2020.184575.1518

محقق داماد, سیدمصطفی, نیازآبادی, مهدی, عرب, بهاره. (1404). 'تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری', فصلنامه تحقیقات حقوقی, 28(3), pp. 1-18. doi: 10.48308/jlr.2020.184575.1518

سیدمصطفی محقق داماد , مهدی نیازآبادی و بهاره عرب, "تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری," فصلنامه تحقیقات حقوقی, 28 3 (1404): 1-18, doi: 10.48308/jlr.2020.184575.1518

محقق داماد, سیدمصطفی, نیازآبادی, مهدی, عرب, بهاره. تأثیر نظریه منطقة الفراغ بر کلیات حقوق قراردادها با نگاهی خاص به قراردادهای اداری. فصلنامه تحقیقات حقوقی, 1404; 28(3): 1-18. doi: 10.48308/jlr.2020.184575.1518

منبع: فصلنامه تحقیقات حقوقی
این خبر توسط DeepLaw فرآوری و انتشار شده است
مشاهده اصلی