اعسار از پرداخت نفقه زن و فرزند؛ شرایط، مراحل، مدارک و نحوه اعتراض | راهنمای کامل حقوقی
اعسار، یکی از نهادهای مهم حقوقی در قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی است و زمانی مطرح میشود که فرد توانایی پرداخت دین یا محکومبه را ندارد. یکی از رایجترین مواردی که محکومان به دنبال اثبات اعسار هستند، نفقه زن و فرزند است. اثبات این ادعا نیازمند ارائه مدارک مشخص، طی مراحل قانونی و رعایت شرایط تعیینشده توسط قانونگذار است.
مطابق ماده ۶ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، «معسر» فردی است که جز مستثنیات دین، مالی برای پرداخت بدهی ندارد یا امکان دسترسی به اموال خود را ندارد؛ بنابراین اعسار از پرداخت نفقه یعنی شخصِ مسئول پرداخت نفقه، اعم از شوهر نسبت به زن، و پدر نسبت به فرزند، به علت نداشتن مال، شغل یا عدم دسترسی به دارایی، قادر به پرداخت نفقه تعیینشده از سوی دادگاه نیست.
قانون تصریح میکند که وقتی دادگاه فرد را به پرداخت نفقه جاری یا معوقه محکوم میکند، او تنها در صورتی میتواند درخواست اعسار یا تقسیط بدهد که ناتوانی مالی خود را ثابت کند.
درخصوص فرزندان، اگر پرداخت نفقه باعث تنگنای شدید مالی برای پدر شود یا فرزند توان تأمین معاش خود را داشته باشد، الزام پدر کاهش مییابد. این موضوع بر اساس مواد ۱۱۹۷ و ۱۱۹۸ قانون مدنی است.
برای اینکه مرد بتواند ادعای اعسار کند، باید دو شرط اصلی وجود داشته باشد:
فرد باید ثابت کند که در حال حاضر درآمد یا مالی ندارد و قادر به پرداخت مبلغ تعیینشده نیست.
ایجاد حساب کاربری و احراز هویت برای ثبت هر نوع دادخواست ضروری است.
دو شاهد باید به صورت کتبی وضعیت مالی فرد را تأیید کنند.
ثبت دادخواست، ضمیمه مدارک، دریافت کد رهگیری و ارسال برای دادگاه انجام میشود.
طبق ماده ۸ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، مدارک ضروری شامل:
شامل ارزش تقریبی املاک، خودرو، وسایل ارزشمند، حسابها و داراییهای احتمالی نزد دیگران.
۳. مشخصات کامل حسابهای بانکی "در تمامی بانکها و مؤسسات مالی داخلی و خارجی"
اعم از فروش ملک، انتقال خودرو، واگذاری حساب و … این لیست باید بدون نقص باشد.
شهود باید آگاه به وضعیت مالی فرد باشند و در صورت درخواست دادگاه در جلسه حاضر شوند.
طرف مقابل (زن یا فرزند) میتواند به ادعای اعسار اعتراض کند. این اعتراض با ارائه دلایل نقضکننده اعسار مانند:
در دادگاه مطرح میشود و دادگاه پس از استماع شهود و بررسی مدارک، رأی به رد یا پذیرش اعسار خواهد داد.