فقه امامیه و مالکیت شخص حقوقی: بررسی مساله اعراض

فقه امامیه و مالکیت شخص حقوقی: بررسی مساله اعراض در فقه امامیه، «اعراض» به‌عنوان یکی از عوامل زوال مالکیت در اشخاص حقیقی شناخته می‌شود، اما تأثیر آن در مورد اشخاص حقوقی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی امکان شمول اعراض نسبت به اشخاص حقوقی و تحلیل ادله فقهی مرتبط با زوال مالکیت، به واکاوی روایات، سیره متشرعه و بنای عقلاء پرداخته است. روش تحقیق بر اساس تحلیل منابع فقهی و استنباط از ادله موجود بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که ادله موجود، اعم از روایات و سیره متشرعه، نمی‌توانند به‌صورت قطعی حکم به زوال مالکیت شخص حقوقی به واسطه اعراض صادر کنند. بنای عقلاء نیز با تردیدهایی مواجه است و نمی‌تواند دلیل مستقلی برای این ادعا باشد. در خصوص حکم تملک مال اعراض‌شده توسط دیگران، مشخص شد که تنها در صورتی مالکیت برای شخص جدید ثابت می‌شود که اقداماتی مانند غواصی، احیای حیوان یا زمین، یا انجام تصرفات موقوف بر ملک (مانند بیع) صورت گیرد. در این شرایط، مالک سابق دیگر هیچ حقی بر مال نخواهد داشت. خاتمی سبزواری, سید مرتضی , گوهری بخشایش, یحیی و طباطبایی, سیدمصطفی فقه امامیه و مالکیت شخص حقوقی: بررسی مساله اعراض فصلنامه تحقیقات حقوقی, (), - doi: 10.48308/jlr.2025.232965.2573 خاتمی سبزواری, سید مرتضی , , گوهری بخشایش, یحیی , و طباطبایی, سیدمصطفی "فقه امامیه و مالکیت شخص حقوقی: بررسی مساله اعراض", فصلنامه تحقیقات حقوقی, , , 1404, - doi: 10.48308/jlr.2025.232965.2573 خاتمی سبزواری, سید مرتضی, گوهری بخشایش, یحیی, طباطبایی, سیدمصطفی 'فقه امامیه و مالکیت شخص حقوقی: بررسی مساله اعراض', فصلنامه تحقیقات حقوقی, (), pp doi: 10.48308/jlr.2025.232965.2573 سید مرتضی خاتمی سبزواری , یحیی گوهری بخشایش و سیدمصطفی طباطبایی, "فقه امامیه و مالکیت شخص حقوقی: بررسی مساله اعراض," فصلنامه تحقیقات حقوقی, (1404): -, doi: 10.48308/jlr.2025.232965.2573 خاتمی سبزواری, سید مرتضی, گوهری بخشایش, یحیی, طباطبایی, سیدمصطفی فقه امامیه و مالکیت شخص حقوقی: بررسی مساله اعراض فصلنامه تحقیقات حقوقی, 1404; (): - doi: 10.48308/jlr.2025.232965.2573