واکاوی عنصر غفلت در پرتو شبه‌جرم غفلت؛ با تاکید بر حقوق کامن‌لا

واکاوی عنصر غفلت در پرتو شبه‌جرم غفلت؛ با تاکید بر حقوق کامن‌لا شبه‌جرم به عنوان یکی از انواع مسئولیت‌ها در حقوق کامن‌لا که مشخصاً نه در حوزه حقوق کیفری و نه حقوق مبتنی بر قرارداد، بلکه در مرزی میان این دو زیست می‌کند؛ شناخته شده است. شبه‌جرم غفلت به‌عنوان یکی از انواع شاخه‌های شبه‌جرم، کاربرد و رواج بیشتری یافته است. تکیه اصلی این شبه‌جرم، بر عنصر غفلت بنا شده و تنها ضمانت‌اجرای آن، جبرانِ خسارتِ آسیبی است که در نتیجه اعمال غفلت‌انگیز دیگران حادث می‌شود. امروزه بسیاری از حوادث، به‌سبب اهمال و غفلت مرتکب نسبت به پیامدهای عمل حادث می شود. در واقع، همه جرایم به‌طور عمدی رخ نمی‌دهند. در این جا نیز اگرچه مرتکب غفلت، عنصر روانی لازم برای ارتکاب جرم را ندارد، اما با عدول از استانداردهای رفتاری یک انسان متعارف، حقوق دیگران را نقض نموده است. لذا غفلت، گامی ابتدایی است که می‌تواند بستر بی‌احتیاطی‌های آینده را فراهم ‌کند. در چنین شرایطی تحول در مفهوم عنصر روانی جرم و در نتیجه تغییر در نوع مسئولیت به یک ضمانت‌اجرای شدیدتر از نوع کیفر، موثرتر خواهد بود؛ امری که مستلزم توجیه غفلت به عنوان عنصر روانی کافی برای ارتکاب جرم است. این نوشتار با روشی توصیفی و تحلیلی، امکان تبدیل غفلت به عنصر روانی جرم را بررسی می‌کند و با توسل به رویکردهایی مانند رویکرد ایجاد ریسک، رویکرد ردیابی و سایر عوامل مرتبط، امکانِ مسئولیت کیفری را با وجود شرایطی برای مرتکب غفلت توجیه می‌نماید. در این راستا، دستاورد این پژوهش، لزوم اتخاذ سیاست افتراقی در برخورد با عنصر غفلت و ارائه معیارهایی است که این تمایز را توجیه‌پذیر نماید. مهرا, نسرین و پرهیزکاری, سمیه واکاوی عنصر غفلت در پرتو شبه‌جرم غفلت؛ با تاکید بر حقوق کامن‌لا فصلنامه تحقیقات حقوقی, (), - doi: 10.48308/jlr.2025.235885.2735 مهرا, نسرین , و پرهیزکاری, سمیه "واکاوی عنصر غفلت در پرتو شبه‌جرم غفلت؛ با تاکید بر حقوق کامن‌لا", فصلنامه تحقیقات حقوقی, , , 1403, - doi: 10.48308/jlr.2025.235885.2735 مهرا, نسرین, پرهیزکاری, سمیه 'واکاوی عنصر غفلت در پرتو شبه‌جرم غفلت؛ با تاکید بر حقوق کامن‌لا', فصلنامه تحقیقات حقوقی, (), pp doi: 10.48308/jlr.2025.235885.2735 نسرین مهرا و سمیه پرهیزکاری, "واکاوی عنصر غفلت در پرتو شبه‌جرم غفلت؛ با تاکید بر حقوق کامن‌لا," فصلنامه تحقیقات حقوقی, (1403): -, doi: 10.48308/jlr.2025.235885.2735 مهرا, نسرین, پرهیزکاری, سمیه واکاوی عنصر غفلت در پرتو شبه‌جرم غفلت؛ با تاکید بر حقوق کامن‌لا فصلنامه تحقیقات حقوقی, 1403; (): - doi: 10.48308/jlr.2025.235885.2735