تحلیل حقوقی نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس در نظم اساسی رژیم مشروطه

تحلیل حقوقی نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس در نظم اساسی رژیم مشروطه واقعه‌ی 28 مرداد 1332 یکی از جنجالی‌ترین رخدادهای معاصر کشورمان است. رخدادی که مناقشات فراوانی پیرامون قانونی بودن یا نبودن عزل دکتر مصدق ایجاد کرد. بلاشک گشودن گره تحلیل حقوقی عزل دکتر مصدق بدون درک نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس و کیفیت نصب و عزل وزرا در رژیم مشروطه دشوار یا حتی غیرممکن است. در این مقاله می‌کوشیم ضمن تبیین چارچوب نظری مسئله بر اساس دکترین اساسی عصر مشروطه‌ی سلطنتی و بررسی سوابق رأی تمایل، رأی اعتماد و استعفای نخست‌وزیر پس از استقرار مجلس در دهه‌های نخست شکل‌گیری این نسبت را کشف کنیم. با توجه به این که نهادهای رأی تمایل و رأی اعتماد در متون اساسی مشروطیت منصوص نشده اند، تلاش کردیم تا بذر حقوقی این‌ نهادها را یافته و نشان دهیم چه فعل و انفعالات سیاسی در توازن نیروها، به پدیداری آن‌ها انجامید. در نتیجه‌ی این مقاله این دیدگاه تقویت شده است که در نظم اساسی رژیم مشروطه، صلاحیت نصب وزرا و نخست‌وزیر در اختیار شاه و عزل ایشان منحصراً در صلاحیت مجلس بوده است و سوابق‌ مذکور، ریشه در این صلاحیت انحصاری مجلس داشته است. این مقاله با استفاده از روش دکترینال حقوقی نوشته شده است و برای شناخت دکترین تاریخی، ضمن استفاده از منابع کتابخانه‌ای، به اسناد تاریخی، بالاخص مشروح مذاکرات مجلس شورای ملّی متّکی بوده است. منصوری بروجنی, محمد و تقی‌یار, نیما تحلیل حقوقی نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس در نظم اساسی رژیم مشروطه فصلنامه تحقیقات حقوقی, (), - doi: 10.48308/jlr.2024.233039.2580 منصوری بروجنی, محمد , و تقی‌یار, نیما "تحلیل حقوقی نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس در نظم اساسی رژیم مشروطه", فصلنامه تحقیقات حقوقی, , , 1403, - doi: 10.48308/jlr.2024.233039.2580 منصوری بروجنی, محمد, تقی‌یار, نیما 'تحلیل حقوقی نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس در نظم اساسی رژیم مشروطه', فصلنامه تحقیقات حقوقی, (), pp doi: 10.48308/jlr.2024.233039.2580 محمد منصوری بروجنی و نیما تقی‌یار, "تحلیل حقوقی نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس در نظم اساسی رژیم مشروطه," فصلنامه تحقیقات حقوقی, (1403): -, doi: 10.48308/jlr.2024.233039.2580 منصوری بروجنی, محمد, تقی‌یار, نیما تحلیل حقوقی نسبت شاه، هیئت وزیران و مجلس در نظم اساسی رژیم مشروطه فصلنامه تحقیقات حقوقی, 1403; (): - doi: 10.48308/jlr.2024.233039.2580