گفتمان حقوق بشر و زندانیان زن؛ تحول جنسیتی حقوق بشر زندانیان

خلاصه خبر:

موازین حقوق بشر بین‌المللی به مقدار زیادی مرهون مطالبه‌ی همگانی در دست‌یابی هرچه تمام‌تر به حقوق سیاسی و مدنی، و قدرت بخش مفاهیم مهمی چون کرامت، مساوات، آزادی و دیگر مضامین ارزشمند انسانی هستند. با نگاهی به فرآیند تصویب اسناد مهمی هم‌چون اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر، کنوانسیون منع شکنجه، میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و موازین تقنینی و فروتقنینی ملی، با این پرسش کلیدی مواجه‌ می‌شویم که این دسته از اسناد و مقررات در ساحت‌های مختلف و از جمله حقوق بشر زندانیان با در نظر گرفتن تمایزات جنسیتی و یا به صورتی عام الشمول تدوین گشته‌اند؟ از آنجا که پیش‌فرض گفتمان حقوق بشر، ناظر بر تمامی ابناء بشر اعم از زن و مرد بوده است؛ بایستی به صورتی عدالت‌محور نیاز‌های هر دو گروه را مورد توجه قرار داده و ساز و کار‌هایی مبتنی بر جنسیت، ارائه نمایند تا بتوانند داعیه‌دار تحولی بزرگ به شمار آیند. این مطالعه به روش تحلیلی و مبتنی بر اسناد در تکاپوی یافتن پاسخی به این پرسش بوده که سیر تحول حقوق بشر زندانیان بر مبنای جنسیت چگونه بوده و در اسناد بین المللی و مقررات داخلی مرتبط با زندانیان، مهم‌ترین حقوق بشری تضمین شده در خصوص زندانیان زن چگونه ارزیابی می شود. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که اسناد حقوق بشر در خصوص زندانیان از وضعیت عام الشمول (خنثای جنسیتی) به اسناد افتراقی مبتنی بر جنسیت، متحول شده اند و به طور خاص، «قواعد بانکوک» لزوم حمایت مضاعف و یا تقویت‌یافته نسبت به زنان زندانی را مورد تأکید قرار داده است.