شناسایی اموال شخصی مفاخر به عنوان اثر ملی و الزامات حقوقی آن: چالش تقابل مالکیت خصوصی و حق عمومی

خلاصه خبر:

امروزه اموالی از مفاخر دوران معاصر، به ثبت ملی می‌رسد که ویژگی تاریخی خاصی ندارد. از طرفی حق مالکیت اشخاص از نظر قانونی مورد حمایت است و از سوی دیگر اموال این مفاخر سرمایه فرهنگی و اجتماعی یک کشور به شمار می‌رود و باید برای نسل‌های بعد باقی بماند. لذا باید تعادلی میان حفظ منفعت عمومی و حفظ حقوق مالکانه ایشان برقرار گردد. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، در صدد پاسخگویی به این سوالات است که بر اساس چه معیارهایی اموال شخصی مفاخر به عنوان یک اثر ملی قابل ثبت است؟ و آیا بین نظام حقوقی ثبت و اداره اموال ثبت شده مفاخر و سایر آثار ملی، تفاوت وجود دارد؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که اموال مفاخر که «سبب یا مرتبط با شهرت» ایشان و به گونه‌ای بازگو کننده «تأثیر مفاخر در فرهنگ یک جامعه» هستند یا با ایشان «وابستگی مکانی» دارند و یا «به واسطه شخصیت مفاخر به ایشان اهدا شده»، به عنوان اثر ملی، قابل ثبت می‌باشند. با توجه به وجوه تمایز بین اموال شخصی مفاخر و سایر آثار ملی، محدوده مداخله دولت در ثبت و اداره اموال شخصی مفاخر به ویژه در دوره حیات ایشان، باید کمتر از سایر آثار ملی باشد و حتی فروش و انتقال این اموال مانع قانونی نداشته باشد. در صورت ورود خسارت به آثار ملی متعلق به مفاخر، حسب مورد دولت، مالک یا شخص ثالث مسئولیت مدنی دارد.