ساماندهی نظریه «وکالت معطی حق»؛ با نگاهی به رویه قضایی

خلاصه خبر:

پژوهش بنیادی-کاربردی حاضر با رویکرد توصیفی-تحلیلی، درصدد واکاوی وکالت معطی حق، به مفهوم وکالت‌نامه‌هایی است که در پس خود، حقی را نهان ساخته‌اند. پرسش بنیادین، چیستی ماهیت این اعمال حقوقی و ساختار ارتباط میان حق و وکالت است. همچنین، پرسش دیگر، چگونگی انحلال وکالت‌های مزبور خواهد بود. در این زمینه، به نظر می‌رسد، این عمل حقوقی را باید در پرتوی اراده‌ی باطنی متعاقدین بازشناخت. بنابراین، در مورد ماهیت وکالت معطی حق، دو حالت قابل تصور است. نخست، وکالت اعطاشده، ضمن عقد واقعی و ثبوتی موجد حق قرار دارد و وکالت‌نامه، تنها مظهر بیرونی آن عقد است. دوم، وکالت، پس از انعقاد عقد موجد حق و بر اساس آن، اعطا می‌گردد؛ چنان‌که وکالت‌نامه، می‌تواند افاده‌ی بیع کند. در مورد چگونگی انحلال این عقود نیز، اولاً، حق پنهان در پوشش این وکالت‌ها، تفاوتی با سایر حقوق مکتسب ندارد؛ چنان‌که اگر عقد نهان در پس وکالت، بیع باشد، انحلال آن، همچون سایر عقود لازم است. اما در مورد وضعیت وکالت تبعی ضمن یا مبتنی بر عقد موجد حق با وقوع فوت یا حجر متعاملین، می‌توان بر اساس وابستگی وکالت بر حق مکتسب وکیل، با استفاده از ملاک ماده 777 قانون مدنی و مطابق تراضی صریح یا ضمنی متعاملین، وکالت یادشده را باقی دانست.