تأملی بر نهادها، کنشگران و شیوه ی حکمرانی آب در نظام حقوقی ایران و افغانستان

خلاصه خبر:

امروزه که مدیریت آب تابع ترتیبات سازمانی بسیار پیچیده و متنوعی در جهان است، بررسی عناصر ساختاری چون نهادها، کنشگران و شیوه‌ی حکمرانی به تحلیل و ارزیابی نظام‌مند حکمرانی آب کمک می‌نماید. با توجه به این که ویژگی‌های این عناصر اثر تعیین کننده‌ای بر عملکرد حکمرانی آب کشورها دارد، این تحقیق در پی بررسی چگونگی مؤلفه‌های فوق در نظام حکمرانی آب ایران و افغانستان است. در این راستا، در بحث نهادها که تعیین‌گر نحوه‌ی اداره‌ی منابع آب می‌باشند، نهادهای رسمی نقش و جایگاه برجسته‌ای در حکمرانی آب هر دو کشور دارند، هر چند در افغانستان نهادهای غیررسمی نیز در مدیریت آب‌های کشاورزی دارای فعالیت چشم‌گیری هستند. در بحث کنشگران با توجه به اضلاع مثلث کنشگران حکمرانی خوب آب (دولت، ملت و جامعه‌ی مدنی) کنشگران مدیریت آب ایران دولتی بوده، مردم و جامعه‌ی مدنی در این عرصه حضور نداشته و برای به صحنه کشیدن آنها تدبیری سنجیده نشده است. از این رو شیوه‌ی مدیریت آب نیز در ایران سلسله مراتبی بوده و تصامیم اصلی با توجه به سیاست‌های دولت حاکم اخذ و توسط وزارت‌ها و ادارات مربوطه اجرا می‌گردد. در افغانستان اما، با توجه به سیاست‌ها و قوانین بیست ساله‌ی نظام جمهوری اسلامی و آنچه در عمل جریان داشته، به هدف تأمین حکومتداری خوب آب، تمایل به مدیریت غیرمتمرکز با ترکیب شیوه‌ی شبکه و بازار به محوریت وزارت آب و انرژی، حوضه‌های دریایی و مشارکت مردم بوده است.